Szacuje się, że w 2019 r. w Polsce pracowało około 1,2-1,5 mln obywateli Ukrainy, z czego około jedna trzecia legalnie. Legalne zatrudnienie pracowników z Ukrainy – proces pracochłonny, ale stosunkowo prosty, jeśli dotrzymuje się terminów i pozostaje w kontakcie z urzędem pracy i starostwem powiatowym. W Polsce są miejsca pracy dla Ukraińców, wystarczy legalnie zatrudnić imigranta, opłacić wszystkie wydatki i zapewnić ubezpieczenie zdrowotne.
Informacje o lokalnym rynku pracy od starosty
Pierwszym etapem legalnego zatrudniania Ukraińców w polskich firmach jest upewnienie się, że żaden bezrobotny Polak w regionie nie kwalifikuje się na stanowiska oferowane imigrantom. Zgodnie z prawem Polacy mają pierwszeństwo przed cudzoziemcami. Informacji o lokalnym rynku pracy należy zatem zasięgnąć u starosty. Informacje te można uzyskać w najbliższym urzędzie pracy, który prowadzi badania rynku pracy.
Ze strony urzędu pracy lub strony rządowej można pobrać dwa dokumenty – wniosek o ofertę pracy oraz wniosek o udzielenie informacji od starosty o możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych. Po złożeniu wniosku Urząd Pracy sprawdzi, czy na lokalnym rynku pracy znajdują się zarejestrowani bezrobotni, którzy spełniają wymagania stawiane przez pracodawcę.
W przypadku dostępności takich bezrobotnych kierowani są na dane stanowisko, a starosta wydaje zaświadczenie potwierdzające możliwość zaspokojenia lokalnych potrzeb kadrowych. W takim przypadku niemożliwe jest oferowanie pracy Ukraińcom. Jeśli nikt się nie kwalifikuje – starosta napisze o braku takiej możliwości. Zgodnie z opublikowaną decyzją, pracodawca składa w Urzędzie Pracy oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy. Uzyskanie decyzji starosty z urzędu pracy jest bezpłatne i wiąże się z okresem oczekiwania od 14 do 21 dni roboczych.
Na tym etapie należy pamiętać o dwóch ważnych rzeczach. Po pierwsze, istnieją wyjątki, które nie wymagają testu pracy. Po pierwsze, nie dotyczy to stanowisk i zawodów znajdujących się w Wykazie zawodów deficytowych lub w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Ponadto badaniu nie podlegają doktoranci polskich uczelni, lekarze, dentyści i sportowcy szkolący się w Polsce, a także krewni pracowników placówek dyplomatycznych. Niemożliwe jest również oferowanie Ukraińcom pracy na niższych stanowiskach niż podobne stanowiska zajmowane przez Polaków.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom
Zgodnie z oświadczeniem Ukraińcowi można legalnie zaproponować pracę, pod warunkiem, że okres zatrudnienia nie przekroczy sześciu miesięcy w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy. Oświadczenie to należy złożyć przed rozpoczęciem pracy przez Ukraińca. Wzór oświadczenia można pobrać ze strony rządowej lub ze strony powiatowego urzędu pracy.
Pracodawca jest zobowiązany dołączyć oświadczenie o niekaralności podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy, dowód osobisty cudzoziemca (ważna jest kopia strony wizowej) oraz dowód uiszczenia opłaty 30,00 zł za każde oświadczenie. Jeżeli dostarczone dokumenty są kompletne i prawidłowo wypełnione, Urząd Pracy zarejestruje oświadczenie i podstempluje oryginał, który następnie można odebrać w Urzędzie Pracy. Zanim oświadczenie trafi do rejestru, minie do 7 dni. W wyjątkowych przypadkach termin ten może zostać przedłużony do trzydziestu dni.
Bardzo ważne jest, aby powiadomić Urząd Pracy przed dniem rozpoczęcia pracy przez Ukraińca. Ewentualnie, jeśli odmówisz podpisania umowy o pracę po uzyskaniu zaświadczenia, musisz zawiadomić o tym Urząd Pracy w ciągu 7 dni od daty planowanego podjęcia pracy pod rygorem ukarania grzywną. Umowy o pracę dla Ukraińców przedstawia się mu do akceptacji w języku dla niego zrozumiałym. Oprócz umowy o pracę pracownik ukraiński https://apsprofit.pl/dla-pracodawcy/pracownicy-z-ukrainy/ powinien otrzymać oryginał oświadczenia opatrzonego pieczęcią urzędu pracy – jest to podstawa dla cudzoziemców do uzyskania wizy do pracy i stałego pobytu.
Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
Cudzoziemcy posiadający umowę o pracę na okres kolejnych 6 miesięcy oraz zarejestrowane oświadczenie o wykonywaniu powierzonej pracy mogą wystąpić do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, cztery aktualne zdjęcia, kopia ważnego paszportu oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej: 440,00 zł za wydanie zezwolenia, 50,00 zł za wydanie kartę pobytu do Urzędu Wojewódzkiego.
Złożenie prawidłowo wypełnionych i kompletnych dokumentów w urzędzie wojewódzkim skutkuje wbiciem pieczątki w paszporcie cudzoziemca – co oznacza, że Ukraińcy mogą legalnie przebywać w Polsce do czasu wydania decyzji. Decyzja wojewody wydawana jest nie wcześniej niż po upływie miesiąca od dnia złożenia wniosku. Pozytywna decyzja skutkuje wydaniem karty pobytu.
